Sài Gòn – tên gọi của ký ức và hy vọng
Sài Gòn, một cái tên gắn liền với ký ức và tâm hồn của hàng triệu người Việt Nam, đã trải qua hơn 300 năm biến động lịch sử. Theo nhà nghiên cứu văn hóa Vương Hồng Sển, tên gọi Sài Gòn có thể bắt nguồn từ tiếng Khmer Prey Nokor, nghĩa là "thành phố trong rừng", khi nơi đây còn là một vùng đất hoang sơ thuộc về Chân Lạp (Campuchia ngày nay) .
Vào cuối thế kỷ XVII, khi Nguyễn Hữu Cảnh thay mặt chúa Nguyễn vào kinh lý phương Nam (1698), ông đã thiết lập cơ sở hành chính đầu tiên tại vùng này, mở đầu cho tiến trình Việt hóa đất phương Nam. Tên Gia Định xuất hiện trong các văn bản hành chính, nhưng trong dân gian, cái tên Sài Gòn vẫn được dùng phổ biến. Vương Hồng Sển cho rằng, "Sài Gòn" có thể là cách người Việt đọc trại từ tiếng Khmer hoặc từ tiếng Hoa "Tai-Ngon" (堤岸), vốn chỉ khu vực Chợ Lớn.
Đến thời Pháp thuộc, Sài Gòn trở thành trung tâm hành chính, kinh tế và văn hóa lớn nhất Nam Kỳ lục tỉnh. Trải qua thời kỳ thuộc địa, thời Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng hòa Việt Nam, cái tên Sài Gòn không chỉ là một địa danh mà còn là biểu tượng của sự phồn thịnh, cởi mở và văn minh đô thị.
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, Sài Gòn được đổi tên thành Thành phố Hồ Chí Minh. Dù tên mới được chính thức hóa, trong lòng người dân, Sài Gòn vẫn sống – trong từng câu hát, lời thơ, tiếng gọi thân thương hằng ngày.
Gần đây, trong kế hoạch tổ chức lại đơn vị hành chính, chính quyền Việt Nam dự kiến gộp Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh lân cận như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu để hình thành siêu đô thị. Trong đó, khu trung tâm cũ sẽ được gọi lại là Phường Sài Gòn.
Sau 50 năm, cái tên Sài Gòn được gọi lại, dù chỉ ở cấp phường, nhưng cũng là một bước nhỏ, đầy ý nghĩa. Nó mở ra một khả năng rằng, trong tương lai, cái tên Sài Gòn có thể được trả lại vị trí xứng đáng của mình – như một biểu tượng văn hóa và lịch sử.
Sài Gòn – thành phố của trái tim, của âm nhạc, của thi ca
Với tôi, Sài Gòn là tuổi trẻ. Là những ngày đi xe đạp, qua những con đường dài với hàng me xanh, mùa thu lá me bay, rụng đầy lên tóc, là cô đầm nhỏ, xinh xắn, váy ngắn, tiếng nói như chim hót. Là những tà áo dài của nữ sinh Trưng Vương, tha thướt mỗi buổi tan trường. Là nghe tim rộn ràng khi cô hàng xóm ngang qua nhà mỗi chiều tan học. Là những nỗi nhớ dịu dàng, luyến tiếc không tên.
Sài Gòn là những kiến trúc một thời, vang danh hòn ngọc viễn đông, một Paris ở phương Đông:
Những kiến trúc nổi tiếng của thành phố Saigon. Hình từ trái sang phải: nhà thờ Đức Bà, Bưu Điện, Chợ Bến Thành, Bảo Tàng Mỹ Thuật, tượng Đức Trần Hưng Đạo, Thánh Gióng. Theo sách Cảnh sắc phố thị Sài Gòn - Chợ Lớn, họa sĩ Phạm Công Tâm
Sài Gòn không chỉ là một địa danh, Sài Gòn còn là nhạc, là thơ, là những lời ca chan chứa yêu thương và tiếc nuối.
Những bài ca ngợi một Sài Gòn tươi đẹp và tự do:
🎵 “Sài Gòn đẹp lắm” – Nhạc sĩ Y Vân
“Dừng chân trên bến khi chiều nắng chưa phai
Từ xa thấp thoáng muôn tà áo tung bay…”
Bức tranh Sài Gòn thanh bình, thơ mộng và đầy sức sống qua đôi mắt của người lữ khách. Nơi ánh nắng hoàng hôn chưa tắt hẳn, và từng tà áo dài như những cánh bướm muôn vẽ phấp phới khắp nơi.
🎵 “Ghé bến Sài Gòn” – Nhạc sĩ Văn Phụng
“Thủ đô yêu dấu nước Nam tự do
Người Trung Nam Bắc một nhà…”
Sài Gòn là trái tim gắn kết ba miền, thửa thanh bình của một miền Nam tự do và tràn đầy sức sống
TRADITIONAL OUTFITS (SAIGON DEP LAM, GHE BEN SAIGON) Paris By Night 75 by Thuy Nga Entertainment
🎵 “Vĩnh biệt Sài Gòn” – Nhạc sĩ Nam Lộc
“Sài Gòn ơi, tôi đã mất người trong cuộc đời
Những nụ cười nát trên môi, những giọt lệ ôi sầu đắng…”
Lời tiễn biệt của một người phải xa Sài Gòn trong đau đớn, mang theo một trái tim rạn vỡ. Sài Gòn đã không còn là “Saigon”, đã mất tên, như một một người thương đã mất, một quá khứ không thể trở lại.
Sài Gòn Ơi Vĩnh Biệt & nhạc sĩ Nam Lộc | Tác Giả & Tuyệt Phẩm | Dòng Nhạc Lưu Vong
🎵 “Em còn nhớ hay em đã quên” – Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn
“Nhớ Sài Gòn mưa rồi chợt nắng
Nhớ phố xưa quen biết tên bàn chân…”
Ký ức Sài Gòn như một người tình cũ. Những con phố thân quen, ghi nhớ bước chân người ta đã đi qua. Mưa và nắng vẫn chợt đi chợt đến. Con đường, hàng me, người thân quen vẫn thế.
Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên (Sáng Tác: Trịnh Công Sơn) - Khánh Ly Official
🎵 “Em còn nhớ mùa xuân” – Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên
“Nhưng có đâu bằng Sài Gòn hôm qua
Nhưng có đâu bằng Sài Gòn mai sau…”
Dù có đi khắp thế giới, Paris sắc hoa muôn màu, kinh thành Vienna nhạc điệu cuốn hút, vẫn không đâu đẹp bằng Sài Gòn trong ký ức của hôm qua và Sài Gòn trong ước vọng mai sau.
PBN137 | Trần Thái Hòa - Em Còn Nhớ Mùa Xuân
“Áo lụa Hà Đông” – Thơ Nguyên Sa, nhạc Ngô Thụy Miên
“Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông…”
Ánh nắng Sài Gòn cũng trở nên dịu dàng, chỉ vì có em – người con gái Việt Nam dịu dàng trong tà áo lụa.
Bài thơ: Áo lụa Hà Đông - Nguyên Sa - Minh Phúc diễn ngâm
Sài Gòn – sẽ trở lại?
Như Leningrad được gọi lại là Saint Petersburg, như Stalingrad trở lại Volgograd, liệu Sài Gòn có thể một ngày trở lại đúng tên của mình?
Không ai biết chắc. Nhưng trong lòng người dân, trong lời hát, trong ký ức – Sài Gòn chưa bao giờ rời xa. Và vì thế, cái tên ấy vẫn sống, và sẽ sống mãi.
No comments:
Post a Comment